Marka & Peugeot Efsanesi

Markanın tarihi kökenlerini hiç araştırdınız mı bilmiyorum ama size çok ilginç gelecektir eminim. Belki tahmin ettiniz bile mağara adamları deyince ilk olarak antik çömlekçilik, taş duvar işçiliklerinde görünmeye başladığını.

Devamı ise çok daha ilginç; 1266 yılında kabul edilen bir İngiliz kanunu, fırıncılardan satılan her ekmek somununa kendi markalarını basmalarını zorunlu kılmıştır. Böylece ekmeğin ağırlığında herhangi bir eksiklik varsa kimin hatası olduğu bilinebilecektir. Aynı dönemde kuyumculardan da bu markalamayı zorunlu kılmışlardır. 1597 senesinde mallarına yanıltıcı işaret koymaktan hüküm giyen iki kuyumcu kulaklarından boyundurukla çivilenmişlerdir. Diğer ticari sektörlerde sahtecilik yapan markalara aynı şekilde cezai yaptırımlar uygulanmıştır.

Yani insan tarihinin ilk yıllarından itibaren sürekli bizimle birlikte gelişen, değişen bir kavram. Tanımlama olarak başlayan marka kavramı 21.yy da daha çok anlam veya fikir odaklı oluşum içinde varlığını sürdürmeye devam ediyor.

Ellimizde tutamadığımız ama her daim güçlü bir marka oluşturmak için özellikle bu günlerde çok ciddi bir yatırım içerisinde olan şirketleri anlamıyorum. Markanıza yatırım yapmayı, makina parkurları, son sistem teknolojik yatırımlar, binler kişi istihdam etmeye, bilmem kaç metre karelik fabrikalar dikmek sanıyorlar üzülüyorum sadece. Bunlar gerekli tabi ama tam olarak markalaşmak demek yatırım demek değil, işte tam bu nokta size Yuval Noah Harari’nin SAPIENS adlı kitabinde yer alan Peugeot Efsanesi’ni okuduğunuzda neden üzüldüğümü anlayacaksınız.

Peugeot şirketini duyar duymaz aklınızda bir logo ve arabaları aklınıza gelmiştir elbette peki Peugeot şirketinin hangi anlamda varlığından söz edebiliriz. Pek çok Peugeot markalı araçlar var ama bunlar elbette şirketin kendisi değil. Dünyadaki tüm Peugeot markalı araçlar aynı anda hurdaya ayrılıp metal haline getirilse bile Peugeot SA ortadan kalkmazdı yeni arabalar üretip raporlarının yayınlamaya devam ederdi. Bünyesinde tamirciler, mühendisler, muhasebeciler istihdam ediyor fakat tüm bunlar da Peugeot’yu oluşturmuyor. Bir felaket çıksa  Peugeot’nun tüm çalışanlarını, makina parkurlarını yok etse yine Peugeot borç alıp yeniden şirketini kurabilir ve varlığı devam ettirebilir. Tüm yöneticiler işden çıkarılabilir ve tüm hisseler satılabilir şirket böyle bir durumda bile varlığını korumaya devam edebilir. Tüm bunlar Peugeot SA’nın yenilmez veya ölümsüz anlamına gelmiyor elbette.

Bir yargıç şirketin kapanması yönünde bir karar verirse, şirketin fabrikaları, işçileri, muhasebecileri, yöneticileri ve hissedarları yerlerinde kalırlar ama Peugeot SA o anda ortadan kalkar. Kısaca Peugeot SA’in fiziksel dünya ile temel bir bağı yoktur. Peki şirket gerçekten var mıdır? Peugeot bizim kollektif hayal gücümüzün bir ürünüdür. Avukatlar buna yasal kurgu adını veriyorlar. Elle gösterilemez, fiziksel bir nesne değildir ancak hukuki bir varlık olarak vardır. Tıpkı sizin veya benim gibi. Bu tür şirketlerin arkasındaki fikir insanlığı bu zamana kadar bulduğu en dahiyane buluşlarından biridir.

Unutmayın bu kurgusal dünya bizim zihinlerimizde oluşturduğumuz ve sadece yasal kurgu olarak kalmayan tüm hayatımızı şekillendiren kavram haline gelmiştir.

Aslında inanılmaz bir şekilde kendi uydurduğumuz, güçlendirdiğimiz bir yalana öylesine inanmış durumdayız ki, onun varlığı için her şeyi yapacak hale gelmişiz. Siz bir yalancısınız, bende öyle; kendimize gerçek olma olasılığı bile olmayan hikayelerle oluşturduğumuz markalara tapar hale geldik /getirildik. Gerçek olma olasılığı bile olmayan markalar artık hayatımızın vazgeçilemez yerlerindeler. Hepimiz aslında gerçeğin farkındayız; ama yinede ona sımsıkı sarılırız muhtaçmış gibi hissederiz.

Marka olmak veya markalaşmak istiyor isek insanların zihnine yerleşecek güçlü bir hikayeye ihtiyacımız var.

Nasıl bir hikayemiz olmalı, hikaye gerçekten önemli midir ve marka hikayenizi oluştururken nelere dikkat etmelisiniz bunu bir sonraki yazımda paylaşacağım. Takipte kalın!

Aklınıza takılan, sormak istediğiniz tüm sorularınız için sosyal medya hesaplarından, info@haldunyildiz.com mail atarak veya 0850 840 80 45 numarasını arayarak iletişime geçebilirisiniz.